Jonkers, Bertus

info: www.dvanbeek.nl/jonkers

Bertus Jonkers wordt in 1920 in een arbeidersgezin geboren. Zijn vader is loodgieter. Na de lagere school moet hij gaan werken. Hij wil graag kunstschilder worden, maar dat is te hoog gegrepen. Hij wordt huisschilder. Tijdens de oorlog werkt hij via de Arbeitseinsatz in Berlijn: kanonnen verven. Via avondcursussen en op aanraden van vrienden komt hij in de jaren vijftig op de kunstacademie Artibus. Maar in het professionele kunstcircuit loopt hij als mens en kunstenaar vast.

Zijn werk kent grofweg 3 perioden.

1. Landschappen en portretten in vervolg op zijn kunstopleiding.

2. Eind jaren 60 wordt het werk steeds abstracter. Hij maakt structuren en reliefs, kralenkettingen, stofdrukken, mozaiek.

3. Het keerpunt voor de derde periode vindt plaats als Bertus na het voltooien van de objecten in het Sabuhuis (1975) met verhaaltjes en schrijfsels in zijn verleden duikt en een etspers koopt. Hij maakt kennis met Douwe Tiemersma in 1979/80. Dan gaat hij boeken maken. Uit het werken met zelfgeschept papier ontstaan de bouwstenen voor het Bouwen. Hij ontmoet Maria Kooijman en zij brengt hem op het idee van een ontmoetingsplek voor kinderen. Langzaamaan ontstaat wat later de Stad van Overgave wordt.

Ondertussen heeft Bertus Jonkers yoga ontdekt, hij gaat aan hathayoga doen. Het helpt hem om zijn inmiddels gebochelde statuur los te krijgen en het brengt structuur in zijn leven. De filosofie van de yoga omarmt hij met fanatisme. Hij gaat naar bijeenkomsten in binnen- en buitenland, leest stapels boeken en oefent. Zijn beeldende werk is nu hoofdzakelijk abstract.

Zijn yogaleraar raadt hem aan te gaan bouwen. Eigenlijk begrijpt hij dit niet. ‘Aan mezelf bouwen, letterlijk bouwen? Dat laatste ben ik maar gaan doen. Bouwen betekent vooruitgang, ruimte, beweging, dus uiteindelijk het ontdekken van wie je zelf bent.’

Als kunstenaar was hij alom bekend in artistieke kringen in Utrecht.
(Solo-)tentoonstellingen: De Utrechtse Salon, Jaarbeurs Utrecht, 1992; Bespiegelingen, bij BJ thuis, Utrecht, 1993; Museum De Stadshof, Zwolle, 1994; De Utrechtse Parade, Centraal Museum, Utrecht, 1995; Kunstliefde, Utrecht 1998; Gestoorde vorsten, Museum Dr. Guislain Gent, 1999-2000; Kunstliefde, Utrecht 2004.

Referenties: Van Beek, Daan; Vierkante koeien, Utrecht 2004.
Berkum, Ans van, en Liesbeth Reith;  Bertus Jonkers in: Berge, Jos ten; Meesters uit de marge, Zwolle (Museum De Stadshof) 1999, pp. 112-117;
Juffermans, Jan; Met stille trom. Beeldende kunst en Utrecht sinds 1900, Utrecht 1976.
Adriaans, Hanneke; De Utrechtse Parade: 1495-1995 ; van Van Scorel tot Rietveld, Utrecht (Centraal Museum) 1994.
Sous le vent de l’art brut 2. Collection De Stadshof, 2014, Catalogue Halle Saint Pierre, Paris.
Smolders, Frans; Reith, Liesbeth; Ten Berge, Jos; Solitary Creations. 51 Artists out of De Stadshof Collection, 2014.

Bertus Jonkers
1920 Utrecht, The Netherlands - 2001 Utrecht, The Netherlands